Contrabassist Harke Wiersma na 44 jaar met pensioen

Jong geleerd

‘Mijn moeder was pianist en altviolist, zij gaf les en speelde veel in kwartetten. Dus muziek werd wel met de paplepel ingegoten. Ik was zes toen ik met viool begon en op mijn twaalfde dacht ik: dit is toch niet het instrument voor mij, al die hoge tonen.
Ik speelde toen al in het Hofstads Jeugdorkest en kreeg daar die contrabas in de gaten. Ik kon een instrument lenen van het orkest en ben lessen gaan volgen.’

Keuze voor het instrument

Dat mooie, lage geluid van de contrabas sprak mij heel erg aan. Omdat ik al viool speelde, leerde ik snel. In 1978 deed ik mee aan het Edith Stein Concours (nu Prinses Christina Concours) en haalde de eerste prijs. Daarna kon ik meespelen in het Europees Jeugdorkest (ECYO) onder leiding van Claudio Abbado, een onvergetelijke ervaring.

Ik ben ook nog aan een studie politicologie begonnen, maar ik kon tegelijkertijd steeds vaker remplaceren bij orkesten zoals het Residentie Orkest en het Radio Filharmonisch, en ik merkte dat daar toch mijn hart lag.

De auditie

Mijn leraar Anthony Woodrow was aanvoerder bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Hij zei: er is een plek, kom maar spelen. Audities zijn enorm stressvol, maar als je jong bent gaat het wat makkelijker. Dan heb je niets te verliezen en speel je vrij onbevangen.

Elk concert is voor mij nog een belevenis, het is altijd weer spannend, ook afhankelijk van het repertoire. Laatst hadden we een programma met Adams, Glass en Reich. Dat was technisch een hele uitdaging, maar uiteindelijk zeer de moeite waard.

Ontwikkeling

Vroeger was ik meer bezig met mijn eigen beleving. De laatste jaren sta ik meer open voor het hele gebeuren van een concert: het samenspelen, het spel van je collega's, hoe bijzonder het is dat we hier muziek maken.

Dat is toch fantastisch: zoveel mensen die bijna twee uur op hun stoel zitten, geen kik geven, maar aandachtig luisteren, door de muziek geraakt worden en na afloop enthousiast zijn. Die totaalbelevenis mogen we koesteren.

Rol in het orkest

Als bassist sta je niet zo op de voorgrond en speel je niet zoveel melodieën. Ik houd van die rol in de basis, van de mooie harmonieën. Ik bespeel een Vincenzo Panormo: de klank is rijk en krachtig.

Ik kocht hem twintig jaar geleden en moest er een hypotheek voor afsluiten. Toen de rente steeg en de kosten te hoog werden, heeft de Erasmusstichting hem overgenomen en kreeg ik hem in bruikleen. Daar ben ik heel dankbaar voor.

RPhO

Het orkest is in de loop der jaren steeds professioneler geworden. De beste dirigenten komen hiernaartoe en dat zegt iets over de kwaliteit van het orkest. Van elke dirigent neem je iets mee.

Gergiev heeft de klank van het orkest verrijkt en blonk uit in het Russische repertoire. Yannick had veel affiniteit met Franse muziek: expressief en kleurrijk. Met Lahav werken we meer op de details, waardoor we supergoed zijn voorbereid. Dat hoor je tijdens de concerten.

Hoogtepunten

Daar zijn er veel van. We speelden in 2000 de complete Parsifal van Wagner in een concertante uitvoering onder leiding van Sir Simon Rattle tijdens de Proms in Londen, in de imposante Royal Albert Hall.

Ook hebben we met Gergiev en solisten en koor van het Kirov een prachtige opname gemaakt van Ivan the Terrible, muziek die Prokofjev componeerde voor de film van Eisenstein.

Onvergetelijk was ook de laatste tournee met Yannick, met Bruckners Vierde. De jarenlange succesvolle samenwerking bereikte met concerten in onder andere Luzern en Berlijn wat mij betreft zijn hoogtepunt. 

Toen ging het mis

Toen ik nog niet zo lang in het orkest zat, voer ik met wat vrienden op een oude sleepboot richting Zeeland. Het was een mooie zondagmiddag, Radio 4 stond aan.
Opeens hoorden we: “En nu live vanuit de Doelen: het Rotterdams Philharmonisch Orkest.”
Mijn maag draaide zich om — helemaal vergeten! Ik had op dat moment op het podium moeten zitten!

Buiten de muziekbubbel

Ik ben een fervent botenliefhebber en heb altijd schepen gehad: oude bedrijfsvaartuigen, sleepboten, een Texelse viskotter en een grote Schoeneraak uit 1914. Die heb ik weer in originele staat gebracht en daar hebben we een tijd op gewoond, in de Veerhaven.

Ik heb nu een kajuitzeilboot in Stellendam liggen. Ik vind het heerlijk om op het water te zijn — de wind, de golven, de stilte en de ruimte.

Toekomstmuziek

Zo lang ik kan spelen, blijf ik spelen. Als ik moet stoppen, zal ik waarschijnlijk meer gaan varen. Ik zou wel iets willen bijdragen aan de energietransitie, zoals een collectief starten voor zonnepanelen.

Maar nu kijk ik uit naar het concert in Dortmund, waar ik voor het eerst zal samenspelen met mijn dochter, die als altviolist remplaceert. En naar Wagners Das Rheingold. Met Yannick wordt dat denk ik net zo fantastisch als Frau ohne Schatten.

Dit artikel verscheen eerder in Intrada, februari - april 2022 nr. 1. 

We wensen Harke veel mooie nieuwe ontdekkingen toe in deze volgende fase van zijn leven.
Dank je wel, Harke.