Brahms 4 met Yannick Nézet-Séguin
Een muzikale erfenis: Hoe Dvořák's steun van Brahms leidde tot de opkomst van Florence Price's fonkelende vioolconcert.
Randall Goosby
Randall Goosby was pas dertien toen het Tweede vioolconcert van Florence Price werd ontdekt – de Afro-Amerikaanse componiste was toen al meer dan vijftig jaar dood.
Binnenkort brengt violist Randall Goosby onder leiding van Yannick Nézet-Séguin het stuk in Nederland. ‘Ik zet me in om muziek te laten klinken die in mijn ogen onderbelicht is.’ Wilt u dit concert bezoeken? Reserveer dan hier alvast uw concert tickets.
Randall Goosby en Florence Price
Toen een Amerikaans stel in 2009 een leegstaand, vervallen huis kocht in de buitenwijken van St. Anne, Illinois, wisten de twee dat het nogal een opknappertje was. Overal woekerde onkruid en er zaten gaten in het dak. Binnen vond het koppel stapels papieren: brieven, dagboeken en manuscripten vol muzieknoten. Het bleek een belangrijk deel van de nalatenschap van de Amerikaanse componiste Florence Price. Zij maakte in de eerste helft van de twintigste eeuw furore als de eerste vrouwelijke Afro-Amerikaanse componist van wie symfonieën werden gespeeld door gerenommeerde orkesten. Na haar dood raakte ze al snel in de vergetelheid, totdat die ontdekking in 2009 haar even wereldnieuws maakte: eindelijk kon een zwarte vrouwelijke componist in de klassieke canon worden verwelkomd, kopte The New York Times.
De jonge hemelbestormende violist Randall Goosby speelt met Yannick Nézet-Séguin bij ons orkest het Tweede vioolconcert van Price, een van de stukken die in haar vervallen componeerhuisje zijn teruggevonden. In zekere zin ontdekte ook Randall de muziek van Florence Price bij toeval, vertelt hij. ‘Ik zocht op YouTube naar muziek van William Grant Still, een belangrijke Afro-Amerikaanse componist. Ineens kwam er een symfonie van Florence Price voorbij. Die muziek trof me direct, maar ik deed er op dat moment niets mee, het was immers niet waar ik naar zocht. Toch bleef haar muziek ergens in mijn hoofd rondzingen en jaren later, in 2020, besloot ik uit te zoeken of zij ook muziek voor viool had gecomponeerd. Van het bestaan van haar vioolconcerten wist ik toen nog niet. Toen ik die muziek leerde kennen, was ik meteen enthousiast.’
De ogen van Randall Goosby beginnen te stralen als hij de muziek van Florence Price beschrijft. ‘Haar muziek is heel fris en uniek. Niet alleen voor mij en mijn medemusici, maar ook voor het publiek. Dat heb ik ervaren in aanloop naar de cd-opname die ik in 2023 maakte van Prices Tweede vioolconcert met The Philadelphia Orchestra en Yannick. Ik heb het stuk toen veel gespeeld voor publiek en ik merkte dat het steeds enthousiast ontvangen werd. De combinatie van muzikale invloeden die Price bij elkaar brengt hoor je niet vaak. Ze had ook een bijzondere muzikale opvoeding: ze studeerde aan het New England Conservatory in Boston, een traditioneel westers conservatorium, maar deed haar eerste muzikale ervaringen op bij haar kerkgemeenschap. Daar kwam ze in aanraking met spirituals. En er was de volksmuziek die in haar familie al generaties werd doorgegeven. Het vermengen van die haast tegengestelde muzikale invloeden maakt haar werk echt uniek. Je wordt steeds verrast. De momenten waarop haar muziek voor mij het meest herkenbaar klinkt, is die heel Amerikaans, bijna American Songbook-achtig.’
(Het interview met Randall Goosby gaat verder onder deze video)
Randall Goosby speelt Adoration van Florence Price
Verder in gesprek met Randall Goosby
In het concert in Rotterdam waar je dit stuk gaat spelen klinkt ook muziek van Brahms en Dvořak. Hoe past de muziek van Price bij die Midden-Europese muziek?
Randall Goosby: ‘Price, Brahms en Dvořak schreven alle drie muziek die je direct herkent als hun muziek. Van Brahms en Dvořak wist ik dat al, maar inmiddels herken ik ook de muziek van Price uit duizenden. Tegelijkertijd hebben ze meer met elkaar gemeen dan je misschien zou denken. Ze deelden bijvoorbeeld een liefde voor volksmuziek, die ze in een meer traditionele, westerse klassieke vorm goten. Dat geldt bij uitstek voor Dvořak en Price. Hun benadering van hun muzikale inspiratiebronnen en de manier waarop ze die zich eigen maakten hebben veel van elkaar weg. Sommige van die overeenkomsten zullen tijdens het concert naar voren komen.’
Hoe is Prices Tweede vioolconcert om te spelen?
Randall Goosby: ‘In het passagewerk – de snelle toonladders en de gebroken akkoorden – is het soms best lastig, maar dat geldt eigenlijk voor de meeste vioolconcerten. Maar op een bepaalde manier speelt het stuk heel lekker, het ligt als het ware heel goed in hand. De viool kan schitteren als virtuoos en glamoureus solo-instrument op de voorgrond, maar geeft op veel momenten ook een diepere laag aan het orkest. De soloviool gaat dan op in het orkest en brengt textuur aan in de muziek tijdens het concert. De manier waarop die momenten worden afgewisseld vind ik heel erg indrukwekkend en het is een mooie uitdaging voor een solist.’
Als je over de muziek van Price praat klink je zo bevlogen, hoe komt dat? Ben je een man met een missie?
Randall Goosby: ‘O, absoluut! Ik zie mezelf graag als een klein onderdeel van een grotere beweging om de muziek van Afro-Amerikaanse componisten op de kaart te zetten. Ik was niet de eerste die deze muziek ontdekte en ik was niet de eerste die ze uitvoerde. Maar ik zet me in om muziek te laten klinken die in mijn ogen onderbelicht is. In de klassieke muziekwereld, zeker bij ons in de Verenigde Staten, verschuift er iets: we zoeken naar een completer plaatje: van de geschiedenis van de muziek, het muziekleven en de mensen die een belangrijke rol speelden in de vormgeving daarvan. Als we bepaalde muzikale tradities negeren – en dat deden we lange tijd – dan missen we een deel van de muziekgeschiedenis. Dat geldt niet alleen voor de Afro-Amerikaanse muziek, maar voor alle muzikale tradities. Door die muziek te laten klinken en de componisten de aandacht te geven die ze verdienen, creëren we daarmee tegelijkertijd een completer plaatje van het hedendaagse muziekleven. Want er zijn grote groepen mensen die zichzelf niet direct herkennen in een Brahms of een Dvořák, maar wel in het leven en het verhaal van Florence Price, of William Grant Still. Daardoor ontstaat niet alleen meer verbinding met hun muziek, maar met klassieke muziek in het algemeen. Mijn missie is om meer van zulke componisten naar een groter publiek te brengen.’
Concert met Randall Goosby
Op donderdag 2 mei speelt Randall Goosby in De Doelen samen met dirigent Yannick Nézet-Séguin en het Rotterdams Philharmonisch orkest. Bestel hier je tickets voor dit veelbelovende concert of klik op het onderstaande overzicht.
